Handig in Huis

Komt New Orleans sterker uit de crisis?

De wederopbouw van New Orleans zal lange tijd aanslepen. Maar daarbij kunnen ook mogelijkheden gecreëerd worden, waardoor de stad sterker en beter uit deze crisis zal komen. Dat is alvast de visie van de Amerikaanse stadshistoricus Kenneth T. Jackson. Maar misschien zal de stad wel iets aan charme inboeten.

"Honderd jaar geleden hadden planologen in de Verenigde Staten veel minder invloed dan in Engeland of Duitsland," stelt de Amerikaanse stadshistoricus Kenneth T. Jackson in de Duitse krant Die Welt. "Professionele planologen hadden met de vorming van New Orleans niets te maken. De stad ligt er nog altijd bij zoals ze 300 jaar geleden werd gebouwd."

Jackson wijst erop dat de stad destijds iets hoger lag, waar nu het beroemde French Quarter is gevestigd. "Maar toen de stad groter begonnen te worden, hebben mensen zich ook in de lager gelegen, moerasachtige gebieden, gevestigd," voegt hij daar aan toe. "Dat deel lag lager en was gevoelig aan het getij. Kan men dat stadsplanning noemen?"

Vooral de arme wijken van New Orleans werden door de orkaan Katrina getroffen. "Dat heeft echter wellicht niets te maken met een regel dat de rijken recht hadden op de hoger gelegen gebieden," voert Jackson aan. "Dat is nu eenmaal het gevolg van het kapitalistisch systeem. Dat is een fenomeen dat men wellicht in de hele Verenigde Staten en de hele wereld tegenkomt. Lager gelegen gebieden zijn nu eenmaal goedkoper."

De armen leven volgens Jackson op plaatsen waar de rijken niet willen wonen. "New Orleans is zeker geen rijke stad," voert hij aan. "De regio is één van de armste van de Verenigde Staten, met waarschijnlijk het hoogste percentage aan Afro-Amerikanen. Er is weliswaar ook een welstellende blanke klasse en een middenklassie, maar weinig echt rijken. Ik geloof niet dat er in Louisiana ook maar één miljardair woont."

De kindersterfte ligt in New Orleans dubbel zo hoog dan in het noorden van de Verenigde Staten. "Dat heeft dezelfde reden als de minder goede schoolprestaties," zegt Jackson. "Het gemiddelde inkomen is er heel bescheiden en dus ook de belastingsinkomsten. Dat betekent dat ook de middelen voor de openbare gezondheidszorg er heel beperkt zijn, vooral in een arme stad als New Orleans."

Die sociale problematiek is volgens Jackson ook merkbaar in de stedebouw van New Orleans. "De kloof tussen arm en rijk is de voorbije vijftig jaar groter geworden, ook in de Verenigde Staten. Gesloten woongebieden zijn de fysieke weerslag van deze ontwikkeling." Aan de Atlantische kust en in het zuiden en zuid-westen van de Verenigde Staten zijn hele gebieden afgesloten en daar liggen de minimum-prijzen voor een woning op één miljoen dollar. "Dat heeft duidelijk met het klasseverschil te maken," stipt Jackson aan.

Voor vele Europeanen is New Orleans één van de weinige Amerikaanse steden met een eigen urbanistische cultuur. Sommigen zeggen zelfs dat New Orleans geen Amerikaanse stad is. "Datzelfde kan men ook van New York, San Antonio of elke stad met een ongewone cultuur zeggen," meent Jackson. "Maar het klopt dat de Amerikaanse centra iets gelijkvormigs hebben. Enkele steden zijn echter anders en daar is New Orleans zeker een prototype van."

Dat heeft volgens Jackson vooral te maken met de geografische ligging van New Orleans. "Het zuiden van de Verenigde Staten is immers overwegend protestant, maar de stad is katholiek," voert hij aan. "Dat heeft met haar bijzondere ethnische mengeling, de armoede en het muzikale erfgoed te maken. Maar als stad boert New Orleans achteruit. In het midden van de negentiende eeuw was de stad de belangrijkste metropool van het zuiden, maar daarna ging het in vergelijking met Houston, Atlanta of Miami bergaf."

De Verenigde Staten hebben een gesplitste verhouding met New Orleans. "In Europa en dan vooral in Duitsland, Italië en Spanje, is de stad bijzonder populair," zegt Jackson. "Engeland daarentegen heeft een eeuwenlange anti-urbane traditie gekend en die filosofie heeft zich in de Verenigde Staten verder gezet. Amerika heeft reeds lang het gevoel dat het platteland en de berg het paradijs zijn, terwijl de steden voor de Amerikanen buiten het normale staan. De Amerikaanse politiek werkt tegen de steden."

Het is volgens Jackson dan ook heel verrassend vast te moeten stellen dat vele Amerikaanse steden het bijzonder goed doen. "New York, San Francisco, Boston en Chicago zijn echte metropolen en stralen een Europese of Aziatische traditie uit," zegt hij. "Ook in een land dat niet echt stadsgezind is, kunnen metropolen succesrijk zijn."

Sommigen merken op dat een verplaatsing van New Orleans naar een andere locatie overwogen zou moeten worden. "De geschiedenis is bijzonder machtig, maar ook nieuwe ontwikkelingen spelen een belangrijke rol," zegt Jackson. "Het verzekeringswezen en de nationale staat winnen aan belang. De staat zal dit najaar wellicht 50 miljard dollar investeren in de wederopbouw van New Orleans, in zekere mate uit politieke overwegingen."

Jackson wijst erop dat door de verzekeringen en de tussenkomst van de overheide de middelen beschikbaar zijn, waardoor de waarschijnlijkheid groot is dat de wederopbouw op dezelfde locatie plaats zal vinden, ook wanneer sommigen hun geld liever niet meer in een kuststad onder de zeespiegel zouden willen investeren. "Het ophogen van de stad zou in ieder geval al kunnen helpen, zoals in Nederland of in Chicago is bewezen," meent hij echter. "Maar dat is een bijzonder complexe opdracht en ik denk niet dat het in New Orleans zo ver zal komen."

Maar de wederopbouw biedt volgens Jackson wel de kans om de stad te verbeteren. "Ook in Duitsland hebben ettelijke steden na de tweede wereldoorlog verbeteringen doorgevoerd," stelt hij. "Na de aardbeving van 1923 werden in Tokyo brede lanen aangelegd, waardoor de stad zich gemakkelijker heeft kunnen aanpassen aan de twintigste eeuw. Ook San Francisco werd na de brand van 1906 beter heraangelegd en hetzelfde geldt voor Chicago na de brand van 1871. Misschien zal het nieuwe New Orleans een beetje aan charme in te boeten, maar in vele opzichten zal de stad beter functioneren."

Analisten vrezen dat de wederopbouw van New Orleans zal leiden tot het stimuleren van de voor-verstedelijking en ghettovorming. "Bij belangrijke politieke beslissingen trekken de armen meestal aan het kortste eind," stelt Jackson. "Maar anderzijds ben ik ervan overtuigd dat het merendeel van de Amerikanen een groot hart heeft. Ik vermoed dat de levensomstandigheden van de armen de volgende tien jaar zal verbeteren, maar velen zullen zelfs niet terugkeren. Dat is de grote bedreiging voor New Orleans."

posted by Marc at 12:21 AM