Handig in Huis

Wie redt de art-déco van Asmara?

In de Hoorn van Afrika vindt men één van de meest opvallende art deco-architectuur van de hele wereld. Maar de Eritrese hoofdstad Asmara, waar al die rijkdom te vinden is, kan al die monumenten niet langer onderhouden, waardoor talloze historische sites verloren dreigen te gaan.

"Na jaren van verwaarlozing, verval en oorlog, wordt de opmerkelijke architectuur van Asmara nu bedreigd door nieuwe stedebouwkundige projecten," merkt het persbureau AFP op. "Daardoor dreigt één van de grootste concentraties vroege moderne architectuur van de wereld verloren te gaan."

Drie Eritrese locaties staan op de lijst van de honderd meest bedreigde sites van het World Monuments Fund. Daarmee scoort Eritrea slechter dan elk ander land uit de Sub-Sahara en komt het op een ex-aequo met Egypte. De regering van Eritrea probeert nu de nodige financiële middelen te vinden om de architectuur alsnog te redden.

"Maar geld alleen is niet voldoende," vertelde Gabriel Tzeggai, woordvoerder van het Eritrese Cultural Assets Rehabilitation Project (CARP). "We hebben ook nood aan technische hulp en een management plan."

De restauratie en de conservering van de sites is immers een zware opdracht voor het land, dat zich amper twaalf jaar geleden afscheidde van Ethiopië en sindsdien geconfronteerd wordt met sociale en economische problemen die veel dringender lijken dan monumentenzorg.

Tzeggai stelde dat de hulp van buitenaf dan ook cruciaal zal zijn bij het redden van de architectuur van Asmara. "De opname in de lijst van het WMF kan daarin een belangrijke rol spelen," merkte hij op.

Asmara dankt zijn opmerkelijke moderne architectuur aan de bezetting van Abyssinië door het fascistische Italiaanse Mussolini-regime tussen 1936 en 1941. "De stedebouw van het centrum van Asmara was een brutale poging om een utopische stad te creëren, gebaseerd op een modernistische planning en architecturale idealen," stipt het WMF aan.

De fusie van het Europese modernisme met de cultuur van de Afrikaanse hooglanden resulteerde volgens de organisatie in een unieke urbanistische omgeving die verrassend intakt heeft overleefd. Meer dan 400 gebouwen - met vertegenwoordigers van stijlen als novecento, neo-classissisme, neo-barok, futurisme en rationalisme, uit die periode zijn bewaard gebleven.

De historische gebouwen worden nu bedreigd door verval of projectontwikkeling. Dat geldt ook voor sites in de havenstad Massawa, waar verscheidene fortificaties, een paleis uit het Ottomaanse keizerrijk en een moskee uit de zestiende eeuw dreigen te verdwijnen.

Het WMF stelt dat er sinds 1991 weinig is gedaan aan het behoud van de historische gebouwen van Asmara en Massawa. Talrijke sites hebben bomschade opgelopen tijdens de onafhankelijkheidsoorlog van Eritrea. "Structuren die dat geweld hebben overleefd, dreigen nu in te storten," luidt het WMF de alarmklok.

De twee steden proberen met nieuwbouw het toerisme aan te zwengelen als een belangrijke steun voor de economie, maar ook die projecten vormen volgens Tzeggai een mogelijke bedreiging voor het erfgoed van de regio.

De derde bedreigde historische site, de middeleeuwse orthodokse kerk Kidane-Mehret, is er het ergst aan toe. Bijna tien jaar geleden verloor de kerk haar dak en sindsdien is het dakgebinte aan het rotten gegaan, terwijl de binnenschildering begint te vervagen en ook de structuur van het gebouw is aangetast.

posted by Marc at 11:05 AM