Handig in Huis

Deutsche Post rommelt met architectuur

Het nieuwe centrale station van Berlijn, de grootste bouwwerf uit de geschiedenis van de stad, blijft voor controverses zorgen. Architect Meinhard von Gerkan heeft de bouwheer Deutsche Bahn er nu van beschuldigd zijn ontwerp te saboteren en heeft het transportbedrijf voor de rechter gedaagd wegens een overtreding van de auteursrechten.

Het is niet de eerste confrontatie tussen Deutsche Bahn en Meinhard von Gerkan. Eerst werd hij verplicht om een honderd meter lang gedeelte van het dak boven de rails, een constructie in staal en glas, te schrappen. Daarna veranderde het transportbedrijf een ondergrondse zoldering. Dat was voor von Gerkan de druppel die de emmer deed overlopen. Deutsche Bahn ontkent echter de auteursrechten van de architect overtreden te hebben.

Het nieuwe station kost 840 miljoen dollar en moet 300.000 passagiers per dag kunnen verwerken. Het werd ingeplant in het niemandsland dat kon gerecupereerd worden na de val van de Berlijnse muur en is de gesitueerd in de onmiddellijke omgeving van de nieuwe kanselarij. Hartmut Mehdorn, de topman van Deutsche Bahn, liet het dak van het complex echter inkorten om het gebouw klaar te krijgen tegen juni, wanneer Duitsland het Wereldkampioenschap voetbal organisert.

Von Gerkan stelt dat de veranderingen de kostprijs van het dak heeft opgedreven met 55 miljoen euro. Het nieuwe ontwerp, dat in de Duitse kranten al op felle kritiek is onthaald, zal sommige passagiers verplichten om in open lucht en dus ook in regen en wind uit de trein te stappen. De Deutsche Bahn stelt echter dat men nu eenmaal onpopulaire maatregelen moet nemen.

Maar toen Deutsche Bahn ook nog eens de zoldering van de ondergrondse verdieping, die moest gelijken op het schip van een kathedraal, begon te veranderen, was de maat vol voor von Gerkan. De Deutsche Bahn stelt echter het recht te hebben om veranderingen door te voeren indien men dat nodig acht. "We bestelden bij de architect een station, geen kathedraal," benadrukt hij. De rechter heeft nu aan von Gerkan, die ook de Berlijnse luchthaven Tegel heeft ontworpen, gevraagd aan te tonen hoe het nieuwe dak het gebouw tekort doet.

Duitse kranten merken op dat de beslissing van de rechter verstrekkende gevolgen kan hebben en een precedent kan betekenen binnen de Duitse bouwcultuur. Bij de bouw van het complex, het Lehrter Bahnhof, werd 85.000 ton staal en een half miljoen kubieke meter beton gebruikt, voldoende om ongeveer zestig kilomter autostrade aan te leggen. Maar de veranderingen aan het complex zijn ook bij vele Berlijners in het verkeerde keelgat geschoten.

Horst Bredekamp, docent kunstgeschiednis aan de Humboldt-universiteit in Berlijn, noemde de beslissing van Deutsche Bahn een idiote daad. "Op het gebied van betekenis komt er het volgende decennium geen enkel gebouw dat ook maar in de buurt komt van het Lehrter Bahnhof," stipte hij aan. Ook von Gerkan had het over een architecturaal document dat de wereldwijde statement betekent over de Germaanse bouwcultuur. "Het Lehrter Bahnhof is het meest publieke gebouw van Duitsland en men kan niet toelaten dat één persoon met onze architectuurcultuur begint te rommelen."

posted by Marc at 4:28 AM